Stożek rotatorów to nic innego jak kompleks mięśniowy składający się z następujących mięśni okolicy stawu ramiennego: podłopatkowy, nadgrzebieniowy, podgrzebienowy, obły mniejszy. Mają za zadanie stabilizować staw ramienny, unosić kończynę górną i wykonywać w ramieniu ruchy obrotowe (rotacyjne). Niestety, często ulegają przeciążeniu, uszkodzeniu i stanom zapalnym. Ból z tym związany ogranicza ruchomość w stawie i jest niezwykle uciążliwy.
Spis treści
Przyczyny wewnętrzne bólu stożka rotatorów
Uważa się, że jedną z głównych przyczyn wewnętrznych uszkodzenia stożka rotatorów jest nadużywanie lub wręcz przeciwnie – nieużywanie stawu ramiennego. Obie sytuacje prowadzą do dysbalansu mięśniowego, co z kolei prowadzi do patologicznych zmian zwyrodnieniowych nie tylko w stawie, ale i w ścięgnach. Na uszkodzenia stożka rotatorów narażone są więc zarówno osoby prowadzące siedzący tryb życia i pracujące przed komputerem, jak i sportowcy, np. siatkarze, którzy w swojej aktywności wykorzystują przede wszystkim ruch rotacji wewnętrznej.
Innymi możliwymi przyczynami wewnętrznymi są czynniki genetyczne i związane ze stresem oksydacyjnym. Udowodniono, że stres nasila wiele problemów, w tym ból stożka rotatorów. Na występowanie częstych dolegliwości tej okolicy wpływa też fakt, że mięsień nadgrzebieniowy posiada mniejszy przekrój poprzeczny włókien od strony stawowej niż od strony kaletki podbakowej. A to właśnie mięsień nadgrzebieniowy doświadcza kontuzji najczęściej.
Przyczyny zewnętrzne bólu stożka rotatorów
Aż 95 % wszystkich problemów mięśni stożka rotatorów wynika z drażnienia ich ścięgien przez wyrostek barkowy! Główną przyczyną zewnętrzną jest więc ciasnota podbarkowa. Pod uwagę bierze się także niewydolność mięśni okolicznych, które w połączeniu z przeciążeniem rotatorów prowadzą do górnej translacji głowy kości ramiennej, a w efekcie – do wspomnianej ciasnoty. Ciasnota wtórna może wynikać z niestabilności stawu ramiennego lub łopatki.
Czynnikami ryzyka w powstawaniu uszkodzeń stożka rotatorów są ponadto: zwiększona rotacja w stawie ramiennym, wady postawy odcinka piersiowego kręgosłupa, nieprawidłowy tor ruchu łopatki oraz anatomicznie błędne ustawienie głowy kości ramiennej.
Diagnostyka stożka rotatorów
W postępowaniu rehabilitacyjnym najpierw należy ustalić, czy rzeczywiście mamy do czynienia z uszkodzeniem stożka rotatorów. W tym celu wykonuje się tomgorafię komputerową barku oraz liczne testy funkcjonalne. Testy te mają za zadanie ocenić ruchomość w stawie ramiennym, ślizgi stawowe całej obręczy barkowej i wydolność wszystkich mięśni wchodzących w skład stożka rotatorów. Tak obszerna diagnostyka sprawia, że często pierwsza wizyta u fizjoterapeuty ma głównie charakter diagnostyczny. Jest jednak niezbędna, aby móc ustalić skuteczny plan postępowania!
Rehabilitacja stożka rotatorów – terapia manualna
W rehabilitacji stożka rotatorów kluczowe znaczenie ma znajomość anatomii ciała. Jeśli wiemy już, który mięsień jest głównym sprawcą dolegliwości, należy skupić się przede wszystkim na nim. Stosuje się wiele technik rozluźniających i zmniejszających napięcie w jego obrębie:
- terapia punktów spustowych,
- masaż tkanek głębokich,
- masaż poprzeczny,
- masaż funkcyjny,
- suche igłowanie docierające bezpośrednio w punkt bólu,
- kinesiotaping,
- klawiterapia,
- rozluźnianie powięziowe,
- poizometryczna relaksacja mięśni,
- stretching czynny i bierny,
i wiele innych. Zwykle na jednej wizycie łączy się kilka technik, którymi opracowuje się ten jeden mięsień. Jako że stożek rotatorów opisywany jest jako jedna całość, warto na wizycie choć z grubsza opracować też pozostałe mięśnie. Jeśli odpowiednio przygotujemy tkanki miękkie, można przejść do opracowania stawu ramiennego i pozostałych stawów obręczy barkowej. Najpierw należy zdiagnozować za pomocą badania ślizgów czy w stawach pojawia się ograniczona ruchomość. Jeśli tak – można przystąpić do mobilizacji i manipulacji. Na koniec często aplikuje się tejpy, które utrzymują efekty terapii.
Uszkodzenie stożka rotatorów – ćwiczenia
Równie ważne są ćwiczenia. W zależności od zaawansowania i etapu leczenia stosuje się między innymi ćwiczenia propriocepcji, stabilizujące łopatkę, rozciągające torebkę stawową stawu ramiennego, proprioceptywne oraz mięśni CORE (stabilizujących całą postawę). Uważa się, że aż 54% siły łańcucha kinetycznego pochodzi z mięśni kończyn dolnych i tułowia, dlatego aby zachować balans mięśniowy należy ćwiczyć całe ciało, nie tylko okolicę barku. Pamiętajmy, że rotacja zewnętrzna, wyprost i przywiedzenie w ramieniu obniżają głowę kości ramiennej, dlatego w zależności od wskazań warto rozważyć ćwiczenia z ich wykorzystaniem.
Polecamy artykuł pt. „Core Stability – Trening mięśni głębokich” znajdujący się na naszym blogu.
