Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej to poważna kontuzja wymagająca rehabilitacji, a zwykle również zespolenia lub nastawienia odłamów (w zależności od ich ilości i przemieszczenia). Złamania mogą pojawić się w dowolnym miejscu kości ramiennej, a rokowania powrotu do pełnej sprawności spadają, jeśli jednocześnie wystąpi złamanie przezstawowe lub uszkodzenie powierzchni stawowych.
Spis treści
Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej – przyczyny
Nie ma tutaj szczególnej logiki. Jak w przypadku wszystkich innych rodzajów złamań, przyczyną są urazy bezpośrednie lub pośrednie, np. wypadek komunikacyjny, upadek ze znacznej wysokości (lub mniejszej w przypadku osób z osteoporozą i obniżoną gęstością kości), zmiażdżenie przez bardzo ciężki przedmiot czy maszynę. Tą drogą może dojść do złamania:
- szyjki anatomicznej i chirurgicznej kości ramiennej,
- guzków,
- chrzęstno-kostnych powierzchni stawowych stawu ramiennego lub stawu ramienno-łokciowego,
- trzonu.
Diagnozując złamania wieloodłamowe kości ramiennej dzieli się je na te powyżej i poniżej przyczepu mięśnia naramiennego.
Objawy wieloodłamowego złamania kości ramiennej
Pojawiają się objawy typowe dla złamań kości:
- silny ból, obrzęk i zaczerwienienie okolicy, która doznała urazu,
- zasinienie skóry w okolicy złamania,
- wyraźne zniekształcenie ramienia, jeśli doszło do znacznego przemieszczenia odłamów kości,
- przerwanie ciągłości skóry, krwawienie, jeśli doszło do złamania otwartego,
- niemożność wykonania bezbolesnych ruchów w stawach kończyny górnej.
Może temu towarzyszyć uszkodzenie struktur nerwowych lub naczyniowych, w konsekwencji czego obserwujemy niedokrwienie, parestezje, niedoczulicę, mrowienie lub osłabienie siły mięśniowej kończyny górnej. Złamaniom odcinka bliższego kości ramiennej może towarzyszyć uszkodzenie splotu barkowego, nerwu pachowego lub tętnicy pachowej. Natomiast powikłaniami złamania trzonu kości ramiennej mogą być uszkodzenia tętnicy ramiennej, nerwu promieniowego czy nerwu łokciowego.
Diagnostyka złamania wieloodłamowego kości ramiennej
W diagnostyce złamania wieloodłamowego kości ramiennej (oraz wszelkich innych złamań kości) złotym standardem pozostaje badanie rentgenowskie. Na obrazie RTG (w różnych płaszczyznach) można zaobserwować wielkość i ilość szczelin złamania, na podstawie czego podejmuje się decyzję o odpowiednim sposobie leczenia. Jeśli lekarz podejrzewa uszkodzenie tkanek miękkich (ścięgien, więzadeł, naczyń krwionośnych) należy wykonać badanie obrazowe, które je uwidoczni. Na RTG nie jest to możliwe. Dlatego rekomenduje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne jest konieczne w sytuacjach, gdy nie ma innej możliwości nastawienia odłamów, są one mocno przesunięte względem siebie, mamy do czynienia ze złamaniem otwartym lub doszło do porażenia nerwu / uszkodzenia tętnicy. Po operacji (i uzyskaniu docelowego zrostu kostnego) rozpoczyna się fizjoterapię. Jest ona absolutnie niezbędna.
Fizjoterapia
Niektóre złamania można leczyć zachowawczo. Oczywiście wstępem jest unieruchomienie kończyny górnej, aby odłamy mogły się zrosnąć. Niekiedy stosuje się tzw. opatrunek Desaulta (1) lub typu hanging cast, czyli ciężki opatrunek gipsowy działający jako wyciąg. Bez względu na rodzaj unieruchomienia, pacjent w tym czasie powinien wykonywać proste ćwiczenia ręki (ręką zwiemy dłoń, czyli dystalny odcinek kończyny górnej) oraz ćwiczenia oddechowe. Po zdjęciu unieruchomienia ponownie wykonuje się RTG i jeśli doszło do zrostu kości można rozpocząć fizjoterapię.
Początkowo fizjoterapeuta dąży do przywrócenia ruchomości w stawie łokciowym i ramiennym. Wykonuje więc mobilizacje stawów, opracowuje i masuje tkanki miękkie oraz zleca ćwiczenia zwiększające tę ruchomość. Dobrze sprawdza się poizometryczna relaksacja mięśni, suche igłowanie oraz masaż funkcyjny. Kolejnym etapem jest przywrócenie właściwego toru ruchu, czego można dokonać np. za pomocą techniki zwanej PNF. Wzmacnianie siły mięśniowej jest ostatnim elementem i odbywa się przy wykorzystaniu dobranego do potrzeb planu treningowego.
Rokowania są dobre, o ile nie doszło do uszkodzenia nerwów i tętnic. Rehabilitacja wydłuża się też przy złamaniach przezstawowych.
Przypisy
(1) Opatrunek Desaulta to rodzaj opatrunku stosowanego do unieruchomienia kończyny górnej, zwłaszcza w przypadku złamań obojczyka lub zwichnięcia stawu ramiennego. Opatrunek ten zapewnia stabilizację ramienia i barku, co pomaga w prawidłowym gojeniu się urazu oraz zmniejsza ból i dyskomfort.
Opatrunek Desaulta składa się zazwyczaj z bandaży elastycznych lub sztywnych, które są owinięte wokół klatki piersiowej i ramienia pacjenta, tak aby unieruchomić ramię przy ciele. Może być stosowany na kilka sposobów w zależności od specyfiki urazu i preferencji lekarza.
Główne cele opatrunku Desaulta to:
- Unieruchomienie kończyny górnej.
- Stabilizacja miejsca urazu.
- Redukcja bólu i dyskomfortu.
- Zapobieganie dalszym urazom lub przemieszczeniom kości.
Opatrunek Desaulta jest często stosowany w sytuacjach nagłych, zanim pacjent będzie mógł otrzymać bardziej specjalistyczne leczenie, takie jak operacja lub założenie gipsu.
