Mała ruchomość w stawach? Ograniczenia podczas prób wykonania ruchu w pełnym zakresie? Zgięciowe ustawienia stawów? A może wręcz przeciwnie – przeprosty w stawach prowadzące do nienaturalnego wyginania się ich? To garść problemów, z którymi borykają się nie tylko pacjenci urazowi i przewlekle chory, ale również wiele osób zdrowych.
Spis treści
Na czym polega hipermobilność?
Hipermobilność to pojęcie medyczne odnoszące się do zwiększonego zakresu ruchomości w stawach, w odniesieniu do przyjętych norm fizjologicznych. Mowa o sytuacjach, w których dana osoba jest w stanie wykonać w stawie większy ruch niż fizjologicznie, bez wcześniejszego rozciągania się czy przygotowania tkanek. U podłoża hipermobilności leżą zmiany w proporcjach dwóch typów kolagenu, zwłaszcza I oraz III. Szerokie występowanie kolagenu w ludzkim organizmie powoduje, że skutki hipermobilności dotyczą nie tylko układu ruchu, ale i narządów wewnętrznych oraz innych tkanek.
Objawy i konsekwencje hipermobilności:
- upośledzenie funkcji stawów prowadzące do ich szybszego zużycia oraz wczesnego tworzenia się zmian zwyrodnieniowych,
- skłonność do kontuzji drogą przeprostów stawowych,
- częstsze dolegliwości bólowe podczas wykonywania różnych aktywności,
- zmniejszona gęstość kości, tendencja do złamań,
- wiotkość tkanki łącznej prowadząca do zaburzenia czucia głębokiego i zmian w odruchach nerwowo-mięśniowych,
- przewlekłe zmęczenie,
- omdlenia i palpitacje serca.
Ciekawym zjawiskiem jest sytuacja, w której hipermobilne są tylko niektóre stawy. Najczęściej kolanowe i łokciowe.
Sposoby leczenia hipermobilności
Poza likwidacją nadwagi, zdrową dietą bogatą w witaminę D i C oraz profilaktyką wad postawy zaleca się rehabilitację. Ukierunkowana jest ona na wzmacnianie mięśni, zarówno CORE, stabilizujących całą postawę, jak i tych lokalnych, odpowiadających za ruchy w hipermobilnym stawie. Ćwiczenia powinny być wykonywane regularnie, najlepiej przez całe życie hipermobilnej osoby. Stawy można w pewnym stopniu ustabilizować za pomocą kinesiotapingu.
Więcej o kinesiotapingu pisaliśmy w artykule „Kinesiotaping – Plastrowanie„.
Na czym polega hipomobilność?
Mówiąc bardzo krótko i prosto: hipomobilność = ograniczenie ruchomości. Omawiając jednak bardziej szczegółowo, hipomobilność to ograniczenie ruchomości w danym stawie spowodowane strukturalnymi lub funkcjonalnymi zmianami albo w stawach albo w tkankach miękkich (lub w obu jednocześnie). Zakres ruchomości w takich stawach jest mniejszy niż normy fizjologiczne dla określonej grupy wiekowej.
Objawy i konsekwencje hipomobilności:
- sztywność stawów,
- brak możliwości wykorzystania potencjału własnego ciała podczas ćwiczeń,
- ograniczenie codziennej funkcjonalności,
- wzmożone napięcia mięśniowe,
- bóle stawów, tendencja do zmian zwyrodnieniowych.
Sposoby leczenia hipomobilności
Hipomobilność leczy się dużo prościej niż hipermobilność. Wystarczy wdrożyć do swojego życia aktywność fizyczną (najlepiej treningi personalne prowadzone przez fizjoterapeutę) oraz udać się na wizytę do gabinetu fizjoterapeuty. Rehabilitacja obejmuje mobilizacje stawowe i różnego rodzaju techniki zmniejszające napięcie tkanek wokół stawów (np. masaże, suche igłowanie). Efekty będą widoczne stopniowo, jednak ćwiczenia w pełnym zakresie ruchomości stawów przez całe życie sprawią, że nie dojdzie do patologicznych zmian i problem nie wróci.
Pacjenci z hipomobilnością powinni spróbować metody zwanej PIR. Pełna jej nazwa brzmi: poizometryczna relaksacja mięśni. Obejmuje rozciąganie tkanek miękkich połączone z aktywacją i napięciem tych mięśni, a wykonuje się ją celem eliminacji przeciążenia stawu i przywrócenia odpowiedniej elastyczności mięśni, co wpłynie dobrze na ruchomość w stawach.
