Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL (więzadła krzyżowego przedniego) jest metodą umożliwiającą szybki i bezpieczny powrót pacjenta do codziennej aktywności, a nawet do uprawiania sportu. Rozpoczyna się już w pierwszej dobie po operacji, gdy fizjoterapeuta zatrudniony w szpitalu uczy poruszania się o kulach ortopedycznych oraz wykonuje ćwiczenia przeciwzakrzepowe i oddechowe. Fizjoterapia powinna być kontynuowana u specjalisty zajmującego się przypadkami ortopedycznymi.
Spis treści
Na czym polega rehabilitacja po rekonstrukcji ACL?
Rehabilitację po rekonstrukcji ACL dzieli się na etapy, w zależności od tempa powrotu do zdrowia i dnia od operacji.
0-6 tydzień
Na samym początku należy nauczyć się chodzić za pomocą kuli ortopedycznej. Pacjent musi być uświadomiony, że chociaż obciążanie nogi czy zginanie kolana wciąż są zabronione, to musi on pozostać aktywnym fizycznie (ćwiczenia czynne drugiej nogi, obręczy barkowej i miednicznej). Dzięki temu uchroni się przed zakrzepami oraz poprawi krążenie krwi, co jest niezbędne do szybkiego gojenia się tkanek.
Do końca 2. tygodnia można obciążać operowane kolano jedynie w 25%, zaś pod koniec 6. tygodnia – w około 50%. Bezpośrednio po zabiegu operowane kolano zabezpiecza się specjalną ortezą, której ustawienie zapewnia pełen wyprost w kolanie oraz zgięcie 30-45 stopni. Zakres zgięcia zwiększa się średnio o 10 stopni co tydzień lub o 20 stopni co dwa tygodnie. Obrzęk i ból nie są tu niczym dziwnym – to etap, w którym tkanki intensywnie się goją i regenerują.
Między 3. a 6. tygodniem wprowadza się dodatkowo pracę indywidualną z fizjoterapeutą. Jej celem jest poprawa siły mięśniowej, nauka prawidłowego chodu oraz poprawa czucia głębokiego. Uzyskuje się to zarówno drogą mobilizacji stawowych, jak i ćwiczeniami. Świetną metodą zabezpieczającą kolano są również aplikacje tapingu, z kolei suchym igłowaniem możemy efektywnie poprawić ruchomość pooperacyjnych blizn. Pod koniec 4. tygodnia pacjent powinien rozpocząć chodzenie bez użycia kul.
6-12 tydzień
Stopniowo poprawia się zakres ruchomości w stawie kolanowym. Można użyć intensywniejszych technik, np. mobilizacji stawu kolanowego w większym stopniu niż dotychczas. Duże znaczenie na tym etapie ma nauka chodzenia po schodach (już bez użycia kul). Zakres zgięcia w kolanie powinien wynosić 120 stopni. W dalszym ciągu wzmacniamy mięśnie posturalne i stabilizacyjne, kulszowo-goleniowe, czworogłowy uda oraz mięśnie brzucha. Wszystkie one są niezbędne do odciążenia stawu i jego prawidłowej biomechaniki.
3-6 miesiąc
Od 3. miesiąca po zabiegu pacjent powinien posiadać pełen zakres ruchomości w operowanym stawie kolanowym. Uzyskanie dobrej siły i kontroli mięśniowej uzyskuje się poprzez trening na niestabilnym podłożu, w otwartym łańcuchu kinetycznym oraz ćwiczenia biegów z nagłym zatrzymaniem lub zmianą kierunku. Jeśli pacjentem jest sportowiec, to idealny etap, aby wprowadzić elementy jego dziedziny sportowej. Jeśli fizjoterapeuta da pacjentowi zielone światło, może on wrócić do uprawiania sportu i zwykłej aktywności fizycznej.
Dodatkowe wskazówki
- Przez pierwszy miesiąc można codziennie stosować chłodne okłady żelowe celem zmniejszenia bólu i dyskomfortu;
- Ważna jest zdrowa dieta bogata w pełnowartościowe białko, witaminę C, cynk i kolagen, jak również picie 2 l wody dziennie;
- Bezpieczne prowadzenie samochodu jest możliwe po około 6 tygodniach rehabilitacji;
- Do dnia zdjęcia szwów nie należy długo moczyć w wodzie (np. wannie) operowanej nogi;
- Czas trwania rehabilitacji może się wydłużyć, jeśli pacjent nie stosuje się do zaleceń lub gdy zmaga się z przewlekłymi problemami zdrowotnymi;
- Dąży się do tego, aby okres unieruchomienia kończyny był jak najkrótszy, nie należy jednak samodzielnie zdejmować ortezy;
Wszelkie pytania i wątpliwości należy konsultować ze swoim fizjoterapeutą. Każdy przypadek jest inny, dlatego nie istnieją zalecenia, które sprawdzą się u każdego pacjenta.
