Wady stóp w dzisiejszych czasach są tak częste, że wiele osób zaczęło już bagatelizować ten problem, uznając go za coś normalnego. To duży błąd – nieleczone płaskostopie prowadzi do problemów z kolanami, biodrami, a nawet kręgosłupem. Zwiększa ryzyko kontuzji takich jak skręcenie stawu skokowego i nieestetycznie wygląda. Poniżej przybliżamy temat płaskostopia.
Spis treści
Płaskostopie poprzeczne a podłużne
Płaskostopie to znacznie szersze pojęcie, w którym wyróżniamy wadę poprzeczną i podłużną. Płaskostopie poprzeczne opisuje obniżenie i spłaszczenie sklepienia poprzecznego, czego konsekwencją jest zwiększenie szerokości stopy. Dochodzi do wyraźnej utraty jej elastyczności. Płaskostopie podłużne opisuje obniżenie łuku przyśrodkowego stopy, czego konsekwencją jest pełen kontakt stopy z podłożem.
Żeby zrozumieć problem powinniśmy wiedzieć, że prawidłowo stopa ludzka nie styka się całą swoją powierzchnią z podłożem. Główne punkty podporu to: pięta, głowa I kości śródstopia, głowa V kości śródstopia. Przyśrodkowy brzeg stopy zdecydowanie nie powinien stykać się z podłogą. Jak to sprawdzić?
Wystarczy odbić ślad mokrej stopy na betonie albo pomalować podeszwę farbą i przyłożyć do kartki papieru. Tak stworzony ślad może posłużyć do wykonania wielu różnych pomiarów, mających na celu ocenę budowy, a nawet biomechaniki stopy.
Płaskostopie to nie tylko wada estetyczna
Objawy i konsekwencje nieleczonego płaskostopia:
- modzele, odciski, które w miarę upływu czasu narastają i powodują dyskomfort podczas chodzenia
- zwiększone ryzyko zmian grzybiczych i infekcji stóp
- ból kolan, np. podczas dłuższego chodzenia
- paluch koślawy, zwany potocznie halluxem
- zaburzenia chodu, szybkie męczenie się stóp podczas aktywności
- rogowacenie podeszwy
- bóle podbicia stopy
Nieprawidłowe ustawienie stóp zaburza tor ruchu w kolanach, a to wpływa na niekoniecznie ergonomiczne ustawienie bioder. Ustawienie bioder ma z kolei ogromne znaczenie dla miednicy i całego kręgosłupa. W gabinetach osteopaty spotyka się nawet przypadki, gdy zaawansowane płaskostopie powoduje bóle w odcinku lędźwiowym i piersiowym kręgosłupa.
Jak dochodzi do rozwoju płaskostopia?
Wiele przypadków płaskostopia podłużnego i poprzecznego rozwija się bez konkretnej przyczyny. Nie wiemy, co je wywołało, dlatego mówimy o podłożu idiopatycznym. Poważnymi czynnikami ryzyka są przykurcze mięśni, wzmożone napięcie mięśni łydek, nadmierna masa ciała, noszenie niedopasowanego obuwia.
Płaskostopie nie zawsze jest wadą!
Pamiętaj! Płaskostopie nie zawsze jest wadą postawy. U dzieci do 5 roku życia uznaje się je za fizjologię. Stopa nie jest jeszcze w pełni wykształcona, dopiero uczy się kontaktu z podłożem i rozwija wraz z rozwijaniem się reszty organizmu dziecka. Specjaliści wspominają o wrodzonej wiotkości więzadeł stóp sprzyjających płaskostopiu.
Rodzice powinni się zaniepokoić, jeśli płaskostopie utrzymuje się powyżej 5 roku życia, a stopa mimo upływu czasu nie zaczyna się wykształcać.
Leczenie płaskostopia
Doraźnie można stosować specjalne wkładki i obuwie, jednak nie wyeliminują one przyczyny płaskostopia. Poleca się fizjoterapię, bez względu na wiek i przyczynę wady postawy. Po wykonaniu modelu płaskostopia i obliczeniu wszystkich potrzebnych wartości na jego podstawie można ułożyć efektywny plan leczenia. Najważniejsza jest regularność – ćwiczenia muszą być wykonywane codziennie przez przynajmniej pół godziny.
Na drodze rehabilitacji w gabinecie należy uwzględnić chodzenie boso po matach z różną powierzchnią, masaże stóp, terapię trójpłaszczyznową, kinesiotaping i mobilizacje stawów. Uwolnienie bolesnych punktów spustowych i cała praca manualna jest punktem wyjścia do ćwiczeń – jedynie one zapewnią trwałe rezultaty.
Nawiązując jeszcze do ćwiczeń – typowe i dawniej często zalecane podkurczanie palców lub łapanie stopami różnych przedmiotów nie mają zastosowania we współczesnej terapii płaskostopia. Ćwiczenia te są nieefektywne i skupiają się na zginaczach palców stóp, które przy płaskostopiu nie mają większego znaczenia. Ćwiczenia na płaskostopie muszą obejmować tak stopę, jak i łydkę oraz całe ciało.
